وزوز گوش نشانه چیست؟
وزوز گوش یا تینیتوس(Tinnitus) شنیدن صدا در گوش یا سر بدون وجود منبع صوتی خارجی است. برای بسیاری از افراد صدای وزوز به صورت صدای زنگ است در حالی که برای برخی دیگر این صدا به صورت سوت، وزوز، هوهو، صدای کتری، صدای مهتابی، برفک تلویزیون، جیک، خش خش، زمزمه، غرش یا حتی جیغ است.
ممکن است به نظر برسد که صدا از یک یا هر دو گوش یا حتی از داخل سر شنیده میشود. صدای وزوز ممکن است ثابت یا متناوب یا به صورت ضربان دار باشد.
تقریباً همه افراد پس از قرار گرفتن در معرض صدای بسیار بلند مدت کوتاهی دچار وزوز گوش میشوند. به عنوان مثال شرکت در یک کنسرت با صدای بلند میتواند باعث ایجاد وزوز گوش کوتاه مدت شود.
برخی از داروها به ویژه آسپرین میتوانند باعث ایجاد وزوز گوش با صدای تیز و کم شنوایی در فرکانس بالا شوند که با قطع دارو از بین میرود. همچنین وزوز گوش به ویژه در افراد بالای ۵۵ سال به علت افزایش کم شنوایی بسیار شایع است زیرا وزوزگوش به شدت با کاهش شنوایی مرتبط است.
به این معنی که هرچه افت شنوایی بیشتر شود شدت وزوزگوش نیز افزایش مییابد. دقت داشته باشید هنگامی که صدای گوش بیش از شش ماه شنیده شود یا به طول بکشد به عنوان وزوز مزمن شناخته میشود.
وزوز گوش ذهنی یا سابجکتیو و وزوز گوش عینی یا ابجکتیو
بیشتر افراد با وزوز گوش دارای وزوز ذهنی میباشند به این معنی که فقط فرد دارای وزوز قادر به شنیدن صدای وزوز است. اما در موارد کمی وزوز از نوع عینی است به این معنی که شخص دیگری نیز میتواند آن را بشنود.
به عنوان مثال با استفاده از گوشی پزشکی ممکن است با هر ضربان قلب صدایی هق هق یا هوهو در گوش بشنود. به این نوع از وزوزها که به صورت ضربانی یا پالسی هستند وزوز ضربانی گفته میشود.
احتمال بروز وزوز ضربانی در افراد مسن بیشتر است زیرا جریان خون در شریانهایی که دیواره آنها با افزایش سن سفت شده است متلاطمتر است. وزوز ضربان دار ممکن است در شب بیشتر قابل توجه باشد زمانی که در رختخواب دراز کشیدهاید و صداهای خارجی کمتری برای پوشاندن وزوز وجود دارد.
اگر متوجه هر گونه وزوز ضربان دار شدید باید با شنواییشناس، پزشک گوش حلق بینی و پزشک قلب و عروق مشورت کنید زیرا در موارد نادر این نشانهای از تومور گلوموس ژوگولار در گوش میانی یا آسیب عروق خونی در گوش است.
امواج صوتی از طریق کانال گوش به گوش میانی و داخلی میرسند جایی که سلولهای مویی در بخشی از حلزون به تبدیل امواج صوتی به سیگنالهای الکتریکی کمک میکنند و سپس از طریق عصب شنوایی به قشر شنوایی مغز میرسند.
هنگامی که سلولهای مو آسیب میبینند برای مثال با صدای بلند یا داروهای اتوتوکسیک مدارهای عصبی مغز سیگنالهای مورد انتظار را دریافت نمیکنند. این باعث تحریک فعالیت غیر طبیعی در نورونها میشود که منجر به توهم صدا یا وزوز گوش میشود.
وزوز گوش میتواند در هر نقطهای از مسیر شنوایی ایجاد شود. آسیب در هریک از بخشها از گوش خارجی تا گوش میانی و گوش داخلی تا قشر شنوایی مغز میتواند عامل شروع وزوزگوش باشد.
یکی از شایعترین علل وزوز گوش آسیب به سلولهای مویی در حلزون گوش یا کم شنوایی حسی عصبی است. علت این امر نقش مهم سلولهای مویی حلزون میباشد: در واقع این سلولها به تبدیل امواج صوتی به سیگنالهای عصبی کمک میکنند.
حال اگر مسیرها یا مدارهای شنوایی در مغز سیگنالهایی را که از حلزون گوش انتظار میرود دریافت نکنند مغز در تلاش برای تشخیص سیگنال فعالیتهای عصبی خود را در آن مسیرها افزایش میدهد که این امر سبب بروز پلاستیسیتی جدید در مسیرهای عصبی میشود.
طبق عکسهایی که از مغز افراد با و بدون وزوز گوش گرفته شده بود مشخص شد که برخلاف افراد بدون وزوزگوش، فعالیت عصبی در مناطق مختلف مغز در افراد با وزوز گوش بیشتر است و به رنگ قرمز دیده میشود. به زبان سادهتر مغز سیگنالهای عصبی غیرطبیعی تولید میکند تا ورودیهای از دست رفته را جبران کند.
همانطور که در بخش بالا بیان شد بیشتریی عامل وزوز گوش کم شنوایی حسی عصبی است. کم شنوایی حسی عصبی به این معنی است که افت شنوایی در سطح حلزون یا عصب شنوایی است. اما وزوز گوش ممکن است از سایر بخشهای شنوایی نیز منشأء بگیرد. به عنوان مثال جرم یا واکس گوش که سبب انسداد کانال گوش شود میتواند عامل شروع وزوز و کم شنوایی شود.
برخی از داروهایی که میتوانند باعث ایجاد یا حتی بدتر شدن شدت وزوز گوش شوند شامل:
در اکثر افراد که تجربه وزوز گوش را داشتهاند ابتدا وزوز گوش دارای شدت کم، قابل تحمل یا اغلب به صورت منقطع(گاهی وزوز شنیده میشد و گاهی وجود نداشت) وجود داشت و با گذشت زمان و عدم درمان شدت و بلندی وزوز، میزان آزاردهنگی و مدت حضور وزوز در گوش یا سر افزایش مییابد.
مراجعه به متخصص شنواییشناس یا پزشک گوش حلق بینی و شروع روشهای درمانی در ابتدای شروع وزوز گوش شانس درمان وزوز را افزایش میدهد. علت این است که صدای وزوز در حافظه شکل نگرفته است، پروسه عادتپذیری نسبت به وزوز ایجاد نشده است، مشکلات خواب ایجاد نشده است، استرسهای ناشی از داشتن وزوز شروع نشده است، افسردگی ناشی از وزوز شروع نشده است، توجه دایم به وزوز وجود ندارد و.... بنابراین بهتر است در همان ابتدا با توجه به علت و نوع صدای وزوز درمان مؤثر و مناسب نیز انجام شود.
در صورت داشتن هر یک موارد زیر باید برای درمان وزوز گوش اقدام فرمایید:
شنیدن وزوز یا صدا در گوش برای چند ثانیه یا هنگامی که به صورت ناگهانی بلند میشوید ممکن است جای نگرانی نباشد. اما اگر حداقل یک هفته صدای زنگ در گوش(یک یا هر دو گوش) یا سر را به صورت دائمی تجربه کردهاید باید با مراجعه به کلینیکهای شنوایی سنجی تست شنوایی یا نوارگوش انجام شود.
سپس در صورت نیاز مراجعه به متخصص گوش حلق بینی جهت انجام سایر روشهای درمانی یا تجویز دارو لازم میباشد. بنابراین حتی اگر وزوز گوش شما قابل تحمل است در صورت تداوم علائم در مراجعه به پزشک تردید نکنید.
اگر ترشح از گوش دارید و همچنین صدای زنگ یا وزوز دائمی را تجربه میکنید به احتمال بسیار زیادی دچار پارگی پرده گوش و عفونت گوش میانی میباشید. پرده گوش یا پرده تیمپانیک در انتهای کانال گوش قرار گرفته است و نقش آن تقویت صدا و انتقال آن به استخوانچهها میباشد.
علاوه بر این دو مورد پرده گوش جنبه حفاظتی نظیر مانع از ورود آب به گوش میانی، مانع از ورود اجسام خارجی و حشرات، مانع از ورود گردوغبار به داخل گوش میشود. یکی از عاملهای شروع وزوز گوش وجود عفونتهای گوش میانی و پارگی پرده گوش میباشد.
دقت داشته باشید در صورتی که ترشح از گوش وجود نداشته باشد اما درد شدید در گوش احساس میکنید میتواند نشانهای از عفونت گوش میانی باشد. بنابراین در صورت داشتن ترشح یا درد همراه با وزوز گوش مراجعه به متخصص گوش حلق بینی یا شنواییشناس جهت معاینه کانال و پرده گوش، انجام تست شنوایی و انجام تست تمپانومتری جهت بررسی کامل پرده و عفونت گوش نیاز میباشد.
این نوع وزوز معمولاً ماندگار نیست و با درمان به موقع عفونت گوش و پارگی پرده گوش، وزوز گوش نیز حذف و درمان میشود.
بروز سرگیجه و حالت تهوع همراه با وزوز گوش میتواند به دلایل متعددی ایجاد شود اما احتمال بروز سکته گوش(افت ناگهانی شنوایی) و بیماری منییر بسیار زیاد میباشد.
بنابراین در صورت داشتن علائم سرگیجه همراه با وزوز مراجعه به متخصص شنوایی و گوش حلق بینی در سریعترین زمان لازم میباشد زیرا در صورت از دست دادن دوره طلایی شانس درمان نیز از بین میرود. به طور مثال دوره طلایی درمان سکته گوش از طریق تزریق کورتون ۲ هفته و در بعضی مقالات ۶ هفته میباشد.
همچنین در صورتی که بیماری منییر در همان ابتدا تشخیص داده شود با مصرف ویتأمینهای مناسب بخصوص ویتأمین ب ۱۲ و رژیم غذایی بدون نمک و کافیین قابل کنترل و درمان میباشد.
وزوز گوش معمولاً به صورت دو طرفه (در هر دو گوش) رخ میدهد. با این حال اگر وزوز گوش را به صورت یک طرفه تجربه کردید (زنگ در یک گوش) باید در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید.
همانطور که در مقالات قبلی و بخش بالا بیان کردیم وزوز گوش عارضه یا نشانه یک بیماری دیگر است. بنابراین در صورتی که وزوز یک طرفه را تجربه کردید میتواند نشانهای از کم شنوایی ناگهانی یا سکته گوش باشد. همچنین در بعضی موارد وزوز یک طرفه میتواند نشانهای از تومور عصب شنوایی یا شوانوم وستیبولار باشد.
از این رو مراجعه به متخصص شنواییشناس جهت انجام تست شنوایی و مراجعه به متخصص گوش حلق بینی جهت انجامام ارای یا تجویز دارو ضروری است.
وزوز ضربان دار یا ضربانی که در اکثر اوقات با ضربان قلب یکی است میتواند نشان دهنده فشار خون بالا، تومور گلوموس در گوش میانی، ناهنجاریهای عروقی(تنگ شدن عروق) یا حتی تومورهای سروگردن باشد.
برای بررسی محل درگیری انجام سونوگرافی داپلر وام ارای توصیه میشود. تجویز داروهای رقیقکننده خون، انجام صدادرمانی و جراحی برای درمان وزوزهای ضربانی کمککننده میباشند.
چه نوع دکتری وزوز گوش را درمان میکند؟ از آنجایی که کم شنوایی یا افت شنوایی حتی در یک فرکانس عامل شروع نزدیک به ۹۰ درصد از مبتلایان به وزوز گوش میباشد مراجعه به کلینیکهای شنوایی سنجی و متخصص شنواییشناس ضروری است.
در کلینیک شنوایی ابتدا با بررسی وضعیت شنوایی توسط دستگاه ادیومتری، بررسی وضعیت پرده گوش و وجود عفونت یا اختلال در گوش میانی توسط دستگاه تمپانومتری ارزیابیهای اولیه را انجام میدهد. همچنین با تعیین فرکانس، شدت و میزان پوششپذیری وزوزگوش میتواند درمانهای توانبخشی نظیر صدادرمانی، TRT، رفتاری شناختی، تحریک الکتریکی و سمعکهای ماسکردار را برای کمک به درمان وزوز گوش انجام دهد.
وزوز گوش میتواند یکی از عوارض جانبی بسیاری از داروها باشد به ویژه زمانی که با دوزهای بالاتر مصرف شود که در بخش بالا به آنها اشاره شد. در این صورت بررسی وضعیت شنوایی در مرحله اول ضروری است. همچنین مراجعه متخصص گوش حلق بینی نیز در این زمینه کمککننده است.
عوامل اسکلتی عضلانی و اترزوهای گردنی نیز گاهی سبب بروز وزوز گوش میشوند. مراجعه به متخصص گوش حلق بینی در این صورت گزینه مناسبی میباشد.
زمانی که وزوز گوش به دلیل مشکل در مفصل تیام جی باشد نظیر تکان دادن فک و درد فک یا دندان قروچه همراه با وزوز باشد بهتر است به متخصص فک یا دندان پزشک جهت تجویز گارد دندان مراجعه شود. ماساژ درمانی ممکن است به تسکین درد یا کاهش وزوز نیز کمک کند.
زمانی که وزوز با سرگیجه یا حالت تهوع همراه باشد مراجعه فوری به متخصص شنواییشناس و پزشک گوش حلق بینی ضروری است.
همچنین در صورت داشتن وزوز ضربانی یا پالسی بخصوص در هنگام خوابیدن بهتر است به متخصص شنواییشناس جهت ارزیابی شنوایی و متخصص گوش حلق بینی جهت تعیین محل ضایعه با انجام تستهای سونوگرافی داپلر، ام ارای، سی تی اسکن و آزمایش خون مراجعه شود.
به طور کلی میتوان گفت وزوز گوش مداوم، ثابت و با صدای بلند (شایعترین نوع) به طور کلی نشان دهنده وجود مشکل در سیستم شنوایی است و نیاز به تستهای شنوایی دارد.
روش تحریک الکتریکی همانند سایر روشهای درمانی کاندیتاتوری خاص خود را دارد و برای تمام بیماران قابل استفاده نمیباشد. مهمترین نکته برای اثربخشی روش تحریک الکتریکی توجه به میزان کم شنوایی فرد دارای وزوز میباشد.
در واقع مشخص شده است که اگر افت شنوایی بیمار در ۳ یا بیشتر فرکانسها از حد ملایم بیشتر باشد اثربخشی روش تحریک الکتریکی کاهش پیدا میکند. میتوان به این صورت بیان کرد که عامل کم شنوایی تعیینکننده میزان اثربخشی و ماندگاری درمان میباشد.
حتی در روش تحریک الکتریکی زبان که اخیراً مطرح شده است توجه به میزان کم شنوایی برای درمان وزوز بسیار تأکید شده است. در افرادی که از کم شنوایی بیشتر از حد ملایم و وزوز گوش رنج میبرند استفاده از سمعکهای ماسکردار همراه با چندین جلسه تحریک الکتریکی گزینه بهتری میباشد.
با تقویت عصب به صورت اکوستیکی از طریق سمعک و ریلکس کردن عصب از طریق دستگاه تحریک الکتریکی میتوان هم ماندگاری درمان را افزایش داد و هم دوره درمان را کاهش بدهیم.
هرجلسه تحریک الکتریکی مدت ۱ ساعت به طول میانجامد اما فرد از سمعک میتواند مدت بیشتری در طول روز استفاده کند. از این رو ترکیب این دو روش با یکدیگر بهترین گزینه درمان وزوز میباشد.
درمان کم شنوایی یا بازگشت شنوایی با استفاده از تحریکات الکتریکی در چندین جلسه ممکن نیست. مقالات زیادی در زمینه استفاده از تحریک الکتریکی برای درمان کم شنوایی استفاده شده است اما به نتیجه مطلوبی دست نیافتند.
بهترین روش درمان کم شنوایی استفاده از سمعک با تکنولوژیهای جدید میباشد. متأسفانه در کشور ما دید بسیار منفی نسبت به سمعک وجود دارد و فرد دارای کم شنوایی زمانی که در بدترین شرایط شنوایی و درک گفتار قرار نگیرد برای استفاده یا خرید سمعک اقدام نمیکند.
توجه داشته باشید در صورتی که دارای کم شنوایی میباشید و حاضر به استفاده از سمعک نمیباشید از سمعکهای صددرصد نامریی یا سمعکهای ریک بسیار کوچک استفاده کنید و با استفاده روزانه حداقل ۳ تا ۴ ساعت از بدترشدن شنوایی، ضعیف شدن درک گفتار و شروع وزوزگوش جلوگیری میکنید.
روش و استراتژیهای مختلفی برای کاهش و درمان وزوز گوش وجود دارد که در ادامه به مؤثرترین آنها اشاره میشود. همچنین باید این نکته بیان شود که هیچ رویکرد واحد یا درمان ثابتی که برای تمام بیماران مؤثر باشد وجود ندارد و گاهی برای درمان وزوزگوش باید از ترکیب روشهای مختلف استفاده کرد تا به نتیجه دلخواه رسید.
بسیاری از افراد به دنبال درمانهای داروی برای درمان وزوز گوش یا کم شنوایی خود میباشند اما تاکنون هیچ درمان دارویی تأیید شده توسط FDA برای وزوز گوش و کم شنوایی وجود ندارد.
مؤثرترین رویکردها استفاده از استراتژیهای رفتاری و دستگاههای تولید صدا هستند که اغلب به صورت ترکیبی استفاده میشوند. آنها شامل موارد زیر است:
روش CBT از تکنیکهایی مانند بازسازی شناختی و آرامش برای تغییر نحوه تفکر و پاسخ بیماران به وزوز گوش استفاده میکند. بیماران معمولاً یک دفتر خاطرات مینویسند و برای کمک به تقویت مهارتهای مقابلهای خود، «تکالیف» را انجام میدهند.
درمان عموماً کوتاه مدت است به عنوان مثال، جلسات هفتگی برای دو تا شش ماه. استفاده از روش CBT ممکن است مانع از بیشتر شدن صدای وزوزگوش شود اما میتواند شدت صدای وزوز را به طور قابل توجهی کمتر آزاردهنده کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
این تکنیک بر این فرض استوار است که وزوز گوش ناشی از فعالیت غیر طبیعی سیستم عصبی شنوایی است. هدف این است که سیستم شنوایی به سیگنالهای صوتی عادت کند و آنها را کمتر قابل توجه یا آزاردهنده کند. در واقع روش درمانی TRT شامل مشاوره فردی (برای توضیح سیستم شنوایی، چگونگی ایجاد وزوز گوش، عدم خطرناک بودن وزوز، عدم آسیب به سایر بخشهای سیستم عصبی توسط وزوز و نحوه اثرگذاری روش درمانی و پاسخ به سؤالات نگرانکننده بیمار) و استفاده از روش صدا درمانی است.
بسته به شدت علائم وزوز و کنترل احساسات، استرس و درگیریهای ذهنی توسط بیمار درمان ممکن است سه تا شش ماه یا یک تا دو سال طول بکشد.
دستگاههای پوشاننده که مانند سمعکهای ماسکردار قادر به تولید نویز سفید یا نویز در فرکانسهای مختلف با شدتهای مختلف میباشد. اینکار سبب میشود بیمار شدت وزوز خود را نشنود و به مرور از حافظه بیمار پاک شود.
اکثر افراد این سؤال را میپرسند که صدای نویز ماسکر همانند صدای وزوز آزاردهنده است؟
در پاسخ باید گفت خیر. شدت صدای نویز ماسکر به گونهای تنظیم میشود که برای بیمار آزاردهنده نباشد اما تأثیرگداری خود را داشته باشد. همچنین سمعکهای جدید ماسکردار قابلیت اتصال به موبایل و تنظیم سمعک از طریق برنامههای سمعک را دارند.
در نتیجه بیمار به راحتی قادر است هر روز صدای ماسکر را تغییر دهد زیرا انتظار میرود که با استفاده روزانه ۴ تا ۵ ساعت در طول روز شدت وزوز به مرور کاهش یابد و در همان شدت کاهش یافته ماندگاری داشته باشد.
بسیاری از افراد با دانلود نویزهای سفید یا سایر صداها نظیر بارش باران، صدای جنگل و... از طریق هدفون یا هندزفری شاهد کاهش شدت وزوز گوش نمیباشند. علت چیست؟
دقت داشته باشید سمعکهای ماسکردار با هدف جبران کم شنوایی و تولید نویزهای پوشاننده در فرکانسهای مختلف تولید شدهاند اما هدفون یا هندزفری قادر به تولید فرکانسهایی که سمعک قادر به تولید آن است نمیباشد.
در واقع فرکانسهایی که مربوط به وزوز گوش میباشند با هدفون یا هندزفری تحریک نمیشوند در نتیجه شدت وزوز نیز تغییر نمیکند یا حتی بیشتر نیز میباشد.
از طرف دیگر سمعک به دلیل داشتن کانالهای مختلف در بخش تقویت صدا و بخش ماسکر میتوان در فرکانسهای مختلف شدت یا تقویتهای مختلفی اعمال کنیم تا صدای سمعک و محیط اطراف برای بیمار ازاردهنده نباشند اما این ویژگی در هندزفری یا هدفون ممکن نیست.
وزوز گوش استرسزا است و استرس و درگیریهای ذهنی ناشی از وزوز میتواند وزوز گوش را بدتر کند. بیوفیدبک یک تکنیک آرامسازی است که با تغییر پاسخهای بدن به کنترل استرس کمک میکند.
الکترودهای متصل به پوست اطلاعات مربوط به فرآیندهای فیزیولوژیکی مانند نبض، دمای پوست و تنش عضلانی را به رایانه میخورند که خروجی را رویمانیتور نمایش میدهد. بیماران یاد میگیرند که چگونه این فرآیندها را تغییر دهند و با تغییر افکار و احساسات خود واکنش استرس بدن را کاهش دهند.
کلینیک شنوایی و وزوز فراشنوا با جدیدترین روشهای روزدنیا به صورت تخصصی در زمینه ارزیابی و درمان وزوزگوش فعالیت دارد. خوشبختانه تاکنون بسیاری از افراد و مراجعین که سالیان سال از وزوز گوش رنج میبردند را تحت درمان خود قرار داده است.
همچنین در این مرکز تجویز جدیدترین سمعک هایاتیکن، برنافن، سیگنیا، فوناک، یونیترون وسایر برندهای معتبر با گارانتی برای بیماران با مشکل کم شنوایی انجام میشود.
برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با شمارههای کلینیک شنوایی فراشنوا تماس حاصل فرمایید:
۰۲۱۸۸۹۴۹۳۶۸
۰۲۱۸۸۹۵۸۸۲۳
۰۹۱۰۵۲۴۱۰۷۱
همچنین برای مشاهده فیلمهای رضایت بیماران از درمان وزوز و تجویز سمعک به پیج اینستاگرام فراشنوا مراجعه فرمایید:
www.instagram.com/samak_farashenava
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.